Verslag bezoek Center CPCDO in Battambang
De aankomst in Phnom Penh
Op 30 september is het zover… Van Amsterdam vliegen we naar Bangkok, waar we na 8 uur wachten de overstap nemen naar Phnom Penh. Tijdens deze vlucht komen we in contact met een vriendelijke Cambodjaanse jongen die ons allerlei informatie geeft over Phnom Penh. Vol verwachting zetten we de daling in op het vliegveld van Phnom Penh. Wat ons het eerst opvalt zijn de grote overstromingen van de Mekong die zorgen voor ernstige overlast. We horen dat de overstromingen inmiddels aan honderden mensen het leven hebben gekost. Het stilstaande water houdt veel ziekmakende bacteriën vast, wat versterkt wordt door het afval wat overal rond blijkt te drijven. Dat is wel even slikken als je gewend bent aan rivieren die netjes door dijken in het gareel worden gehouden en je in Nederland een heel netwerk hebt aan afvalverwijdering. Aan hoeveel mensen gaat dit nog meer het leven kosten?
There is no way to peace, peace is the way
Op het vliegveld worden we verwelkomt door een weldadige warmte die ons tegemoet komt. We wachten op Vireak, de contactpersoon tussen de CPCDO en the Float Foundation, die ons komt ophalen. Na onze kennismaking brengt ze ons naar het Golden Gate hotel. We maken afspraken wanneer we elkaar weer zullen ontmoeten en kunnen een begin maken met het omschakelen. We hebben een aantal heerlijke dagen waarin we Cambodia ontdekken: kennismaken met de mensen, de cultuur, het land, de geschiedenis en de mentaliteit… Een bezoek aan het genocide museum en the Killing Fields zullen we niet snel vergeten. Onvoorstelbaar wat hier gebeurd is, een tiental jaar geleden. Een vijfde deel, vooral de intelligentsia, zijn volledig omgebracht op gruwelijke wijze. We zien prachtige mensen op herinneringsborden en foto’s in Tuol Sleng, het genocide museum van een voormalig gevangenis in de Pol Pot periode. Zij werden gezien als een ‘gevaar’ voor de machthebbers van de Rode Khmer. We verbazen ons vooral over de grote hoeveelheid kinderen die dit lot ondergaan zijn, met gezichtsuitdrukkingen variërend tussen ongeloof, kindse onschuld, bewustwording en intens verdriet. Tot op de dag van vandaag zien en lezen we de verschrikkelijke en verwoestende gevolgen van deze periode. Gelukkig constateren we ook de hoop van de Cambodianen om het land weer te ontwikkelen en op te bouwen!
Ontmoeting met de kinderen
Woensdag maken we de busreis van 6 á 7 uur van Phnom Penh naar Battambang met de nodige tussenstops. We zijn allebei behoorlijk naar van de bijwerkingen van de Malarone tabletten (anti-malaria) en zijn dus erg blij als we ’s middags uit de bus kunnen stappen! We lopen een glibberig kleipad af langs een paar huizen op palen, met onze grote koffers en tassen in de hand. Wanneer we later de metalen dozen van 60 x 40 cm zien waar de kinderen ál hun persoonlijke bezittingen in bewaren realiseren we ons het contrast tussen hun eigendommen en dat van ons. Een aantal kinderen waren al terug van school en verwelkomen ons. De kleinere kinderen komen als eerste naar ons toe en het is even aftasten hoe we kunnen communiceren. Het valt ons op dat het de kinderen moeite lijkt te kosten om in het Engels met ons te communiceren. We merken hierin de onzekerheid over hun eigen vermogen om de Engelse taal uit te spreken en ook het gebrek aan vertrouwen in ons.
Het is de bedoeling dat we drie weken in het kindercentrum slapen. Af en toe zullen we in een hotel slapen om even bij te tanken en helder inzicht te krijgen op de plannen die we willen maken. We zijn naar Cambodia gegaan om het huidige dagprogramma aan te passen en met de kinderen na te denken over hun toekomstplannen. Allereerst maken we de komende tijd vrij om kennis te maken en vertrouwen te winnen. Onder andere balspelen blijken zoals overal ter wereld favoriet en we leren grappige Cambodiaanse groepsspellen.
We zien dat je eigenlijk weinig materialen nodig hebt om de kinderen plezier te laten beleven. De emotionele en positieve sfeer die we neer kunnen zetten blijkt heel belangrijk te zijn om de kinderen uitdaging te bieden. We vinden het jammer om te merken dat de kinderen uit zichzelf niet goed tot spelen komen. Wij hebben het idee dat dit komt omdat er binnen het huidige pedagogische klimaat onvoldoende vertrouwen en motivatie tot ontwikkeling wordt geschonken door het management.
Gaandeweg komen we erachter dat de kinderen over het algemeen heel slim en intelligent zijn. Sommige kinderen zijn erg ijverig en doen hun huiswerk iedere dag heel punctueel. Anderen zien we op praktisch gebied zich verder ontwikkelen en kunnen met behulp van simpele apparatuur een fietsband plakken, leren te koken op een vuurtje buiten of bouwen een transistorradiootje van de sloop in elkaar. Ook kunnen de jongens echt kind zijn door zich te vereenzelvigen met de natuur. Zij vangen soms beesten in de rijstvelden zoals slangen en grote kevers die ze vervolgens bereiden en opeten of ze gaan lekker zwemmen in een klein waterwelletje achter in het rijstveld van het centrum! We vinden het geweldig om te zien dat deze kinderen de kans hebben gekregen om zich te ontwikkelen en verder te kunnen groeien. Juist doordat we een persoonlijke band met ze hebben opgebouwd zien we hun kwaliteiten en komt sterk naar voren dat elk kind op aarde waardevol is. We gunnen het hen om hogerop te komen en hopen dat ze trouw hun (huis)werk willen blijven doen.
De kinderen lijken verder vrolijk en spelen graag met elkaar. Ze zijn erg druk met de ballonnen die we voor hen mee hebben genomen en weten er (zonder voorbeeld!) de leukste figuren van te maken. Een paar jongens kunnen het natuurlijk niet laten om er een heus zwaard van te maken. Helaas sneuvelt het al tijdens het eerste zwaardgevecht J. Ook zijn ze erg blij met de doosjes met kralen en maken er mooie kettingen en armbanden van. De jongens doen niet onder voor de meiden en een paar dagen, zelfs wéken lang dragen de kinderen prachtige sieraden. Ook wij krijgen van hen armbandjes en kettinkjes die helaas al snel in het niets verdwijnen. We vinden het echter heel lief van hen dat ze dit aan ons geven en dragen het met trots!
Vooral de trieste verhalen over de kinderen voordat zij in het kinderhuis kwamen doen veel met ons. Je zult je leven maar beginnen in een afvalton op de pagoda, als een stuk vuil. Andere kinderen wonen in het centrum omdat zij niet meer werden geaccepteerd in het huidige gezin, nadat hun vader als weduwnaar hertrouwde en andere kinderen kreeg. Weer anderen hebben thuis ouders die door de gevolgen van aids hun werk niet meer kunnen doen en zodoende te weinig geld hebben om hun kinderen te onderhouden. Vanuit de CPCDO begrepen we dat vooral de kinderen waarvan de ouders aids hebben of uit de mensenhandel/seksindustrie komen geplaatst worden (zie website CPCDO voor meer info). Soms kan je beter niets weten om de kinderen zo neutraal mogelijk te kunnen benaderen.
Het voedsel, water en de school
We hebben gemerkt dat de kinderen voldoende en goed te eten krijgen wat klaargemaakt wordt door een kok die in dienst is. De kok is een erg vriendelijke man die goed met de kinderen overweg kan. Het voedsel is redelijk afwisselend en soms mogen de kinderen hun maaltijd aanvullen met extraatjes zoals chilipepertjes, een soort van-de-boom-geplukte spinazie J, zout, suiker en knoflook. Je ziet dat sommige kinderen prima overweg kunnen met de gegeven voedingsmiddelen en weten een heerlijk bord eten voor zichzelf klaar te maken. Ook kunnen de kinderen o.a. vogels, slangen, vissen en garnalen te vangen, die ze zelf verder bakken en grillen op het vuurtje. Het water komt vanuit de watervoorziening en is zuiverder dan het gebottelde water wat je kunt kopen in flessen. De jongens van de watervoorziening verkopen dit water zodat ze een inkomstenbron hebben voor het kinderhuis. Ook hebben de kinderen hierdoor zuiver water om te koken en te douchen. Douchen gaat echt op z’n Cambodiaans, gewoon met je kleding aan wat water over je hoofd gieten. Gelukkig waren er voor ons 2 doucheruimtes beschikbaar waar we prima met koud water konden douchen.
Het is voor ons heel belangrijk om te beseffen dat je niet alle, in onze ogen, verouderde principes aan wilt passen. Wij kunnen beredeneren dat het voor pubers en adolescenten niet hygiënisch is om met kleding aan te wassen, voor hen is dit echter een belangrijk onderdeel van de cultuur. We merken dat het belangrijk is om het ‘waarom’ van je handelen uit te leggen en de ander volledig vrij te laten in de keuze om je zienswijze al dan niet te volgen. We realiseren ons dat deze kinderen vaak geleerd hebben om te overleven en dat deze strategieën voor hén ontzettend belangrijk zijn. Ideeën over bijvoorbeeld hygiëne kan je alleen voldoende bijbrengen wanneer de kinderen je vertrouwen en zien dat het nut heeft wat je doet. Onze ervaring is dat voornamelijk de kinderen die kritisch nadenken open staan voor je ideeën en graag willen weten met welk doel je iets doet.
Deel je brood en het smaakt beter, deel je geluk en het wordt groter
Het viel ons op dat de kinderen elkaar helemaal leken te accepteren. Hoewel een paar kinderen zichzelf wat afzonderden, was er veel aandacht voor elkaar. Zo zagen we dat de oudere kinderen soms bewust met de jongere kinderen aan het spelen waren, dat zij samen de rijstvelden ingingen om te spelen en te jagen en de oudste jongen het huiswerk aan de kinderen uitlegde. Er heerste een sfeer van rust, er mogen zijn wie je bent. De kinderen waren vaak vrolijk, naar ons heel gastvrij en van lieverlee steeds opener. Wel vonden wij het moeilijk om te schatten in hoeverre de kinderen hun emoties en gevoelens kwijt konden aan elkaar. Wij hebben een groepsles gegeven over het geven van complimenten, waar ze heel serieus naar luisterden. We zagen hun honger om meer te leren, nieuwe begrippen te ontdekken. Sommige kinderen volgden voornamelijk ons voorbeeld wanneer ze een compliment voor hun buurman/vrouw mochten bedenken, maar een heel aantal verzon inhoudelijk een compliment wat echt bij de ander paste! We hebben absoluut het idee dat de kinderen de intentie hebben om elkaars leven mooier te maken, alleen missen ze soms de handvaten hiervoor.
Het was voor ons goed om te constateren dat meisjes en jongens samen op een respectvolle manier met elkaar omgingen. Vanuit hun cultuur is het niet zo gebruikelijk om bijvoorbeeld gemengd activiteiten te ondernemen, toch zagen wij hen dit veelal doen. Een belangrijk detail is dat het voor de jongens echt verboden is om zich bij de girlroom op te stellen waar ze zich ook echt aan hielden. Overdag waren hier wel jongens aan het werk op de naaimachine, maar ’s avond hadden ze echt privacy. Wij hadden dit pas écht door toen we de waslijn achter de girlroom wilden vernieuwen en er jongens in eerste instantie echt niet meewilden helpen… Na de uitleg dat dit onder onze supervisie echt mocht, waren ze gelukkig wel overtuigd hiervan!
Geef geen vis, maar een hengel en leer hen vissen…
De kinderen hebben Engelse en Koreaanse les gekregen. Ook krijgen ze in het weekend een hele dag tekenles. De kinderen die goed zijn in tekenen zijn ook echt gemotiveerd om dit de hele dag te volgen! De tekenleraar heeft een groot hart, hij geeft de kinderen les tegen een gereduceerd tarief. De naaileraar is inmiddels opgestapt wegens een geldtekort. Dit is heel jammer, want nu kan maar een klein deel van de kinderen hun kleding verstellen. We vinden het juist belangrijk om hen meer vaardigheden aan te leren wat betreft naaien, zodat zij hun eigen garderobe deels in elkaar kunnen zetten, waarmee ze veel geld kunnen besparen.
We hebben een aantal meetings gehouden om de kinderen van de high school uitleg te geven over de toekomst, studeren aan de universiteit, krijgen van een bijbaan (zonder in de criminaliteit of prostitutie te belanden) en het bespreken van hun eigen wensen met betrekking tot de toekomst. Het was heel goed om te ontdekken dat de kinderen ontzettend leergierig waren en erg open stonden voor onze informatie. Deze kinderen zijn heel serieus met hun toekomst bezig. Zij realiseren zich dat de regering weinig kan doen om hen een goede opleiding aan te bieden en dat ze hier zelf verantwoordelijk voor zijn. Juist hierdoor is het heerlijk om mogelijkheden te bieden waardoor ze niet alleen hun eigen leven, maar ook Cambodia sterker zullen maken! Uiteindelijk zijn zij vertegenwoordigers van de toekomst en deze verantwoordelijkheid nemen ze heel serieus!
Paula en Geertruida van de Pol
